اغلب طی این سالها مراجعانی خانم‌داشته ام که اظهار میداشته اند که کمردرد آنها بدنبال سزارین یا زایمانی که در آن از بیحسی نخاعی یا همان بیحسی اپیدورال استفاده شده است ، ایجاد و یا تشدید شده است.
در حالیکه طبق مطالب کتب جراحی مغزواعصاب ، هیچ ارتباطی بین این دو‌مقوله ذکر نشده بود ، حجم بالای این مراجعان مرا وا داشت تا به جستجوی مقالات متعدد منتشر شده در مجلات علمی معتبر در این زمینه بپردازم ، نتیجه آنکه در تحقیقات قبل از سال ۲۰۰۰ ارتباط کمردرد های مزمن با این نوع از بیحسی تقریبا رد شده است ولی حجم بیماران شرکت کننده در این مطالعات که مورد سوال قرار گرفته اند بالا نبوده است ، اما در مطالعه ای گسترده که در تایوان بین خانمهای با زایمان اول از سال ۲۰۰۰ تا سال ۲۰۱۳ انجام شده است ، مشخص شده است که در حدود ده درصد این خانمها ، از بیحسی نخاعی کمری استفاده شده است و در بررسی و‌دنبال کردن سه ساله این خانمها متوجه شده اند که درد خفیف مزمن کمری و بدون انتشار درد به پاها در این خانمها نسبت به کسانی که بطور طبیعی زایمان کرده اند و یا تحت بیهوشی عمومی قرار گرفته اند بیشتر بوده است ، علت این کمردرد و یا ارتباط قطعی آن با بیحسی کمری مشخص نشده است و بنابراین نویسندگان مقاله همچنان میگویند «شاید» ارتباطی بین این نوع از کمردرد های خفیف با این نوع از بیحسی وجود داشته باشد ، ولی هیچ قطعیتی در مورد آن وجود ندارد.
در یک متاآنالیز دیگر که در سال ۲۰۱۶ به چاپ رسیده است هم ارتباط بین این دو موضوع مورد سوال است و البته در خانمهای چاق با BMI بالای ۳۲ و یا طول عمل جراحی طولانی یا سابقه قبلی وجود کمردرد و همچنین پوزیشن حین عمل جراحی گفته است که احتمالا این خانمها دوره کوتاهی از کمردرد را بعد از هرنوع از ختم بارداری تجربه خواهند کرد .
نتیجه آنکه ، بنظر میرسد ارتباط معنی داری بین بیحسی اپیدورال (نخاعی/کمری) و کمردردهای مزمن طولانی در خانمها وجود ندارد ، و اصلاح سبک زندگی ، ورزش منظم سبک بعد از زایمان ، و کنترل وزن و رژیم غذایی مناسب تحت نظر متخصص زنان و یا مامای مجرب حین و بعد از بارداری کلید عبور سالم و بدون عارضه ازین دوران ،صرفنظر از هر نوع روش ختم بارداری باشد.